چرا بدن ما به پروتیین احتیاج دارد ؟
پروتیین ها مولکول های بزرگ و پیچیده ای هستند که در تمام بافت ها و مایعات بدن ( به جز ادرار و صفرا ) وجود دارند. در واقع بدون پروتیین ها انسان قادر به ادامه حیات نیست .
تامین مقدار کافی پروتیین برای بدن ما ضروری است زیرا :
- پروتیین ها در رشد، ترمیم و حفظ سلول ها و بافت های بدن نقش دارند . سلول ها و بافت های بدن به طور مداوم در حال رشد و یا ترمیم و نوسازی هستند. به عنوان مثال، طول عمر هر گلبول قرمز در خون حدود 4 ماه است، بعد از این مدت از بین رفته و جای خود را به گلبول قرمز جدید می دهد. این تغییر و تحول در سلول های بدن نیاز به تامین کافی و متنوع خواهد داشت. از همین جا می توان دریافت که افراد در حال رشد، به پروتیین بیشتر و مرغوب تری احتیاج دارند .
- بسیاری از ترکیبات حیاتی بدن مثل آنزیم ها ( که انجام واکنش های شیمیایی مورد نیاز بدن را ممکن می سازند ) و بعضی از هورمون ها ( مانند انسولین و تیروکسین ) ساختمان پروتیینی دارند .
- پروتیین در حفظ تعادل مایعات بدن ( مانند خون ) نقش موثر دارند . درشرایطی کمبود شدید دریافت پروتیین، به علت به هم خوردن تعادل آب و الکترولیت ها و یا دفع شدید پروتیین از راه ادرار، وضعیت ورم یا «اِدم»به ویژه در دست ها و پاها دیده می شود .
- بخش مهمی از توان دفاعی بدن در برابرعوامل بیگانه وارد شده به آن (مانند میکروب ها )، به تولید پروتیین هایی موسوم به « آنتی بادی » توسط سلول های دستگاه ایمنی بدن بستگی دارد . دریافت پروتیین کافی باعث کفایت ساختن آنتی بادی ها در شرایط مختلف بیماری و عفونت خواهد شد .البته باید یادآوری کرد که دریافت پروتیین زیاد و بیش از نیاز، تاثیری بر بهتر شدن عملکرد ایمنی بدن ندارد .
- حضور پروتیین به عنوان ماده ی سازنده ی بافت ها و اندام ها در بدن بسیار شاخص است . شرکت در ساختمان ماهیچه ها، استخوان ها و دندان ها، پوست، مو، ناخن، دیواره ی رگ ها و دستگاه گوارش مثال های معدودی از نقش ساختمانی پروتیین می باشد .
- جابجایی بسیاری از مواد در خون توسط ترکیبات پروتیینی صورت میگیرد. همچنین، بسیاری از ترکیبات ضروری به صورت متصل شده به پروتیین در بدن ذخیره می شوند .
- و در نهایت، زمان گرسنگی های طولانی مدت و یا رژیم های شدید کاهش وزن که بدن نمی تواند با مصرف کافی کربو هیرات و چربی انرژی مورد نیاز خود را تامین نماید، پروتیین های بدن شکسته شده و به مصرف تولید انرژی می رسد به دنبال این شرایط کاهش وزن شدید و تحلیل عضلانی در بدن رخ می دهد.
تقسیم بندی پروتیین ها :
می توان پروتیین های دریافتی را بر اساس منبع غذایی شان به دو دسته تقسیم کرد :
- منابع حیوانی: مانند پروتیین موجود در انواع گوشت، تخم مرغ و شیر و لبنیات
- منابع گیاهی: مثل پروتیین موجود در فرآورده های غله ای ( مانند نان ، ماکارونی و برنج )، حبوبات( مانند سویا، نخود، لوبیا، باقلا و عدس )، مغز دانه ها ( مانند پسته، بادام و گردو) و تخمه ها ( مانند آفتاب گردان )